Máy quang phổ huỳnh quang tia X là thiết bị đo huỳnh quang tia X phát ra để phân tích thành phần nguyên tố trong vật liệu. Để hiểu rõ hơn về máy quang phổ nói chung và quang phổ huỳnh quang tia X nói riêng, HANS sẽ cung cấp một số tài liệu về máy quang phổ.

Máy quang phổ là gì?

   Máy quang phổ là dụng cụ dùng để phân tích chùm sáng có nhiều thành phần thành những  thành phần  đơn sắc khác nhau. Người ta dùng máy quang phổ để quan sát và xác định các thành phần của một nguồn sáng.

ảnh 1: Sự khác nhau giữa các loại quang phổ

Máy quang phổ huỳnh quang tia X

   Có nhiều loại quang phổ khác nhau nhưng quang phổ huỳnh quang tia X được ứng dụng nhiều nhất trong thực tiễn. Do tia X bị hấp thụ vào vật thể, nên tia X phát ra từ vật thể sẽ mang theo thông tin về những nguyên tố trong vật thể đó. Có 1 loại máy quang phổ dùng để đo huỳnh quang tia X phát ra nhằm mục đích phân tích thành phần nguyên tố trong vật liệu. Loại thiết bị này gọi là Máy quang phổ huỳnh quang tia X.

ảnh 2: Máy quang phổ sử dụng tia x phát ra do sự hấp thụ

Máy quang phổ huỳnh quang tia x hoạt động như thế nào?

   Tia X là 1 loại sóng điện từ được phát hiện bởi nhà vật lý học người Đức Wilhelm Conrad Roentgen (1845-1923) vào năm 1895.

   Khi chiếu tia X và vật thể, 1 phần tia X bị hấp thụ bởi vật thể, phần còn lại thì xuyên qua. Mức độ hấp thụ và xuyên qua phụ thuộc vào thành phần hóa học tạo nên vật thể cũng như chiều dầy của chúng.

ảnh 3: Nguyên lý hoạt động của máy quang phổ huỳnh quang tia x

   Nói chung, đặc điểm của tia X khó bị hấp thụ bởi những nguyên tố nhẹ (những nguyên tố có số nguyên tử thấp) nhưng lại rất dễ bị hấp thụ bởi những nguyên tố nặng (nguyên tố có số nguyên tử cao như  Sắt – Fe, Thủy ngân – Hg, Chì – Pb, Cadimi - Cd  …). Những thiết bị hoạt động dựa vào sự khác nhau này là máy chụp X quang, máy kiểm tra hành lý xách tay tại sân bay. Các ứng dụng này có thể được mô tả như hình dưới đây:

ảnh 4: Ứng dụng quang phổ huỳnh quang tia x trong thực tế